कृताप्रणापस्य महीं महीभुजे जितां सपलेन निवेदयिष्यतः।
विव्यर्थे तस्य मनो न हि प्रियं प्रवक्तुपिच्छन्ति मृथा हितैषिणः ॥2॥

प्रसङ्ग - अत्र श्लोकेऽस्मिन् गुप्तचरस्य दूतस्य सद्गुणा निरूपिता:। राज्ञः स्वनीतिविषये साफल्यं तस्मिन्नेव समाश्रितमधिकरूपेण।
अन्वय:-कृतप्रणामस्य सपत्नेन जितां महीं महीभुजे निवेदयिष्यत: तस्य (वनेचरस्य) मनः न विव्यये। हि हितैषणः (कदापि) मृषा प्रियं (वच:) प्रवक्तुं न इच्छन्ति।।२॥
संस्कृत व्याख्या - कृतप्रणामस्य-कृत: विहितः प्रणाम: नमस्कारः येन तस्य, तत्समयोचितविहितनमस्कारस्य कृताभिवादनस्य। सपत्नेन-शत्रुणा रिपुणा दुर्योधनेन, जिता-स्वायत्तोकृतां स्वाधीनीकृतां पुरा द्यूतक्रीडया कपटेन छलेन अघुना नयेन। महीं-पृथिवीं महीभुजे-भूपतये राज्ञे युधिष्ठिराय, निवेदयिष्यत:- विज्ञापयिष्यत: कथयिष्यत:। तस्य-वनेचरस्य किरातस्य मन:-चित्तं, न-नहि:।
विव्यर्थे-व्यथितं पीडितम् अप्रियसत्यभाषणेन भयान्वितं चचाल; हि-यतः यस्मात्कारणात् हितैषिणः-स्वामिहितार्थिनः शुमेच्छवः जनाः, (कदापि)। मृषा-मिथ्याभूतम् असत्यम् अलीक; प्रियं -मधुरं श्रुतिसुखदं मनोहरं; (वच:-वचनं)।
प्रवक्तु-निवेदयितुं कथयितुम् अभिधातुं। न-नहि; इच्छन्ति-वाञ्छन्ति अभिलरषन्ति ॥2।
অসমীয়া অৰ্থ - যুধিষ্ঠীৰক প্ৰণাম কৰি শত্ৰুৰ দ্বাৰা (সপত্নেন - দুৰ্যোধনৰ দ্বাৰা) বিজয় প্ৰাপ্ত কৰা পৃথিৱীৰ বিষয়ে (মহীং - পৃথিৱীং) ৰজাক (মহীভূজে, যুধিষ্ঠিৰায়) কবলৈ যাওঁতে তেওঁৰ (তস্য, , গুপ্তসৰস্য, ৱনেসৰস্য) মন (মনঃ) দুঃখী নহয় (ন ৱিৱ্যথে)। কিয়নো স্বামীৰ হিত বিচৰাসকলে (হিতৈষিণঃ),  শ্ৰুতিসুখকৰ িমছা কথা (মৃষা প্ৰিয়ং) কেতিয়াও (কদাপি) কব নিবিচাৰে (ন হি ইচ্ছন্তি)।

Comments

Popular posts from this blog

ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া আৰু সমীকৰণ, দশম শ্ৰেণীৰ বাবে (সকলো প্ৰশ্নোত্তৰ) in pdf

ণত্ব বিধি আৰু ষত্ব বিধি

তাপৰ ধাৰণা, বিজ্ঞান, সপ্তম শ্ৰেণী, শংকৰদেৱ শিশু/বিদ্যা নিকেতন, বেলতলা, গুৱাহাটী (পৰিকল্পনা, প্ৰস্তুতি আৰু ডিটিপি সত্যজিৎ শইকীয়া)।