नीतिशतकम्, लघु प्रश्नोत्तराणि।

1. नीतिशतकस्य रचक: कः?

उत्तरम् - भर्तृहरि:।

2. नीतिशतकस्य अपर नाम किम्?

उत्तरम्  - शतककाव्यम्।

3. शतकत्रयस्य प्रणेता कः? तानि कानि?

उत्तरम्  - भर्तृहरि:। तानि यथा - नीतिशतकम्, वैराग्यशतकम् शृङ्गारशतकम् च।

4. नीतिशतकस्य मङ्गलाचारणे कस्य वन्दनां क्रीयते?

उत्तरम्  - नीतिशतकस्य मङ्गलाचारणे ब्रह्मस्य (चैतन्यस्य) वन्दनां क्रीयते।

5.  विक्रमसम्बत् इत्यस्य प्रवर्तकः विक्रमादित्यस्य ज्येष्ठभ्राता कः अस्ति?

उत्तरम्  - भर्तृहरिः।

6. राजा भर्तृहरेः प्रेमिका का आसीत्?

उत्तरम्  - पिङ्गला।

7. भर्तृहरेः पिता कः?

उत्तरम्  - गन्धर्वसेन्।
8. नीतिशतकस्य श्लोकसङ्ख्या कति अस्ति?

उत्तरम्  - 100. (कतिपयेषु ग्रन्थेषु 111 इति अपि प्राप्रते। )

10. नीतिशतक कस्मिन् काव्यपरम्परान्तर्गतः अस्ति?

उत्तरम्  - मुक्तककाव्य परम्परान्तर्गतः अस्ति।

11. यस्मिन् प्रत्येक श्लोकः अथर्दृष्ट्या स्वतन्त्रः भवति सा का काव्यपरम्परा भवति?

उत्तरम्  - मुक्तककाव्यम्।

12. भर्तृहरिः कस्याः रीत्याः कविः अस्ति?

उत्तरम्  - वैदर्भी।

13. भर्तृहरेः सर्वोत्तमः छन्दः किम् अस्ति?

उत्तरम्  - शार्दूलविक्रीडितम्।

14. नीतिशतक्य मङ्गलाचरणस्य छन्द्ः किम् अस्ति?

उत्तरम्  - अनुष्टुप।

15. भर्तृहरिः कस्य देशस्य राजा आसीत्?

उत्तरम्  - मालवदेशस्य।

16. भर्तृहरिः कस्य उपासकः आसीत्?

उत्तरम्  -  वेदान्तोक्त ब्रह्मस्य।

17. भर्तृहरेः समयः कः?

उत्तरम्  - 57 ई.पू. अथवा 575 तः 650 ई पर्यन्तम्।
................................
(सत्यजित् शइकीया, दीपांकर विश्वासः)