বিদ্যুৎ প্ৰবাহৰ চুম্বকীয় ক্ৰিয়া।

( SEBA ৰঅসমীয়া মাধ্যমৰ দশম শ্রেণীৰ ছাত্ৰছাত্ৰীসকলৰ বাবে‍)

বৈ‍দ্যুতিক মটৰৰ কার্যনীতি‍

      কাষৰ চিত্ৰত  ABCD এটা বৈদ্যুতিক মটৰ৷ ই তামৰ অন্তৰিত তাঁৰৰ আয়তাকাৰ কুণ্ডলী ABCD ৰে গঠিত৷ কুণ্ডলীটো এখন চৌম্বক‍ক্ষে‍ত্ৰৰ দুটা মেৰুৰ মাজত এনেদৰে ৰখা হয় যাতে ইয়াৰ AB আৰু CD বাহু দুটা চৌম্বক‍ক্ষে‍ত্ৰখনৰ দিশৰ লম্বভাৱে থাকে৷ কুণ্ডলীটোৰ প্ৰান্ত দুটা এটা ফলা আঙুঠি (split ring) ৰ দুটা অর্ধাংশ  P আৰু Q ৰ লগত সংযোজিত৷ এই অর্ধাংশ দুটাৰ ভিতৰভাগ অন্তৰিত আৰু বৰ্হিভাগ দুটাই লৰচৰ কৰিব নোৱাৰা ব্ৰাচ X আৰু Y ক স্পর্শ কৰি থাকে৷

          বেটেৰীৰপৰা প্ৰবাহ  X ব্ৰাচেৰে সোমাই ABCD পথেদি  Y ব্ৰাচেৰে পুনৰ বেটেৰীলৈ উভতি যায়৷ প্ৰবাহ A ৰপৰা B লৈ তথা  C ৰপৰা  D লৈ গৈ থকা অৱস্থাত ফ্লেমিঙৰ বাঁহতীয়া নীতি অনুসৰি চৌম্বক ক্ষে‍ত্ৰখনে‍ AB বাহুক তললৈ আৰু CD বাহুক ওপৰলৈ ঠেলিব৷ ফলত অক্ষ সােপেক্ষ মুকলিকৈ ঘূৰিব পৰাকৈ সংস্থাপিত কুণ্ডলীটো আৰু  O অক্ষদণ্ডডাল ঘড়ীৰ কাঁটাৰ বিপৰীত দিশত ঘূৰিব৷ আধাপাক ঘূৰাৰ পিছত  Q য়ে‍ X ব্ৰাচক আৰু P য়ে Y ব্ৰাচক স্পর্শ কৰাৰ ফলত প্ৰবাহৰ দিশ বিপৰীতমুখী  (DCBA) হ'ব৷

            এইবাৰ আগতে তললৈ ঠেলা খোৱা AB বাহু ওপৰলৈ ঠেলা খাব আৰু আগতে ওপৰলৈ ঠেলা খোৱা  CD বাহু তললৈ ঠেলা খাব আৰু কুণ্ডলী আৰু অক্ষদণ্ডই আৰু আধাপাক একে দিশত ঘূৰিব৷

        প্ৰতি আধাপাক ঘূর্ণনৰ পাছত প্ৰবাহৰ দিশ বিপৰীতমুখী হোৱাৰ ফলত কুণ্ডলী আৰু অক্ষদণ্ড একে দিশত অবিৰতভাৱে ঘূৰি থাকিব৷

(অনুগ্ৰহ কৰি ছবিৰ বিভিন্ন  অংশৰ নাম পাঠ্যপুঠিখন চাই অসমীয়াত লিখি ল'বা৷) 
সত্যজিৎ শইকীয়া ৯৮৫৯৫৭৭৩৩১